Werk en inkomen(sondersteuning)

Portefeuillehouder

Die Steven, van

Wij vinden het belangrijk dat iedereen naar vermogen meedoet aan de samenleving en daar kansen voor krijgt. Werk is daarbij een effectief middel: het zorgt zowel voor inkomen als een sociale structuur. Door te zorgen voor voldoende participatie-instrumenten, vergroten we voor onze inwoners de kansen op een baan. Daarbij trekken we gezamenlijk op met de Sociale Dienst Drechtsteden (SDD), ons bedrijfsleven en andere partners.

Door de groei van de economie stijgt het aantal vacatures in de regio. Desondanks blijft het lastig een goede match te maken tussen een uitkeringsgerechtigde en een vacature. Regionaal worden daarom extra voorzieningen ingezet, zoals loonkostensubsidie. Vanuit het actieplan lokale economie wordt onder andere ingezet op het versterken van de verbinding tussen ons bedrijfsleven en Baanbrekend Drechtsteden. In het kader van het actieplan economie wordt bezien wat aanvullend op het SDD-instrumentarium nog lokaal gedaan kan worden om mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt naar werk te helpen.

Daling van het aantal bijstandsgerechtigden

Het herstel van de economie werkt door in de omvang van het bijstandsbestand in de Drechtsteden. Al meer dan een jaar daalt regionaal het aantal bijstandsgerechtigden. Op basis van voorspellingen van het Centraal Plan Bureau (CPB) voorziet de SDD, dat deze dalende trend de komende jaren geleidelijk overgaat in een stijging. Lokaal blijft het aantal mensen in de bijstand redelijk stabiel. Relatief gezien is ons bijstandsvolume (aantal bijstandsuitkeringen ten opzichte van de bevolkingsgrootte) echter een van de laagste in de regio. De relatieve bijstand ligt in Hendrik-Ido-Ambacht op 1 procent. Regionaal is dat 2,2 procent en landelijk 2,4 procent. De ontwikkeling in de bijstand staat in onderstaande tabel.

Aantal uitkeringsgerechtigden	1 jan 15	1 jan 16	1 jan 17	1 jan 18	1 jan 19	1 juli 19
Drechtsteden	6.053	6.293	6.670	6.686	6.453	6.316
Hendrik-Ido-Ambacht	270	290	315	321	320	313

Toename van de kosten

Werk zorgt voor een inkomen en geeft sociale structuur. We willen dat iedereen meedoet naar vermogen en daarvoor kansen krijgt. Door te zorgen voor voldoende werkgelegenheid en met de inzet van participatie-instrumenten, vergroten we voor onze inwoners de kans op een baan. Het aantal bijstandsgerechtigden in de Drechtsteden daalt nog en daarmee ook onze uitkeringslasten. Tegelijkertijd stijgt het aandeel van mensen in de bijstand met een arbeidsbeperking. Het kost meer inspanning deze mensen te plaatsen op de arbeidsmarkt, waarbij Loonkostensubsidie een succesvol instrument blijkt. Helaas worden gemeenten binnen de huidige financieringssystematiek van het rijk financieel niet gestimuleerd om met Loonkostensubsidie mensen met een beperking aan een baan te helpen. Ook valt de Vangnetuitkering (deels) weg, doordat de tekorten bij gemeenten in de regio dalen. Hierdoor nemen per saldo de kosten van inkomensondersteuning toe.

Toelichting

Kwaliteit

Dankzij de goed draaiende economie daalt het aantal bijstandsgerechtigden in de Drechtsteden al ruim een jaar. Het aantal bijstandsgerechtigden in Hendrik-Ido-Ambacht blijft in absolute zin nog redelijk stabiel. Relatief gezien is het bijstandsvolume (aantal bijstandsuitkeringen t.o.v. omvang bevolking) echter laag in onze gemeente. Dit percentage ligt op 1,0% ten opzichte van 2,2% in de Drechtsteden en 2,4% in Nederland. Het aantal bijstandsgerechtigden blijft met name stabiel door de groei van ons inwoneraantal. De grootste instroom in de bijstand wordt veroorzaakt door een verhuizing vanuit een andere Drechtstedengemeente. In H-I-Ambacht zijn deze verhuizingen goed voor 17% van de instroom, wat het hoogste percentage in de regio is. Over het algemeen betreft dit eenoudergezinnen. Alleenstaande ouders zijn vaak moeilijk te plaatsen door de zorg voor kinderen. Vaak zijn zij ook maximaal parttime beschikbaar en daardoor langdurig (gedeeltelijk) afhankelijk van uitkering.

Van ons totale bestand bestaat 19% uit statushouders. Dat dit percentage hoger ligt dan het regionaal gemiddelde (11%) komt doordat het totaal aantal bijstandsgerechtigden in H-I-Ambacht relatief laag is.

In onderstaande tabel is de ontwikkeling van het aantal uitkeringsgerechtigden weergegeven voor de periode van 1 januari 2015 tot 1 april 2019.

Aantal uitkeringsgerechtigden

1-jan-15

1 jan 16

1-jan-17

1 jan 18

1 jan-19

1 april 19

Regio Drechtsteden

6.053

6.293

6.670

6.686

6.453

6.378

H-I-Ambacht

270

290

315

321

320

313

De Sociale Dienst Drechtsteden (SDD) ziet het aantal vacatures toenemen, maar tegelijkertijd wordt het steeds lastiger een uitkeringsgerechtigde aan een vacature te koppelen. Dit wordt veroorzaakt door een mismatch op de arbeidsmarkt. De uitstroom naar werk bestaat steeds meer uit kandidaten uit het zittende bestand, die alleen met extra voorzieningen zoals loonkostensubsidie naar regulier werk (of een opstap daarnaar) zijn te bemiddelen. In 2019 zet de SDD extra in op de uitstroom van bijstandsgerechtigden van 50 jaar en ouder. Meer dan de helft van de mensen in de bijstand zit in deze leeftijdscategorie. Om hun kansen op werk te vergroten, probeert de SDD bij deze doelgroep per klant inzicht te krijgen in diens situatie en mogelijkheden, zodat doelgericht instrumenten kunnen worden ingezet. Daarbij valt te denken aan inzet van de werkervaringsweg, loonkostensubsidie en empowermenttraject. Ook blijft de SDD extra inzet plegen op de doelgroep statushouders. Door de inburgering te versnellen worden de kans op de arbeidsmarkt vergroot. Deze aanpak blijkt te werken. Daar waar landelijk het aantal statushouders in de bijstand daalt met 11%, ligt dit in onze regio op 14%.

De SDD voorziet een toenemende druk op het budget inkomensondersteuning, vooral ten gevolge van de stijgende loonkostensubsidie. Hoewel de uitkeringslasten dalen, op basis van CPB cijfers en extra inzet van de SDD, stijgt de loonkostensubsidie harder omdat steeds meer mensen met een arbeidsbeperking bemiddeld worden. De druk op het budget neemt ook toe doordat gemeenten naar verwachting minder aanspraak kunnen maken op de Vangnetuitkering.